انتخاب مواد گیربکس خودرو

گیربکسیا جعبه دنده را می توان مجموعه ای از قطعات تعریف نمود که وظیفه تنظیم دور موتوربه نسبت های گوناگون و انتقال آن از طریق سیستم انتقال توان به چرخ ها و همچنینتنظیم سرعت را بر عهده دارد. به بیان علمی تر می توان گفت، با افزایش دور موتور،توان و گشتاور آن افزایش می یابد اما زمانی که دور موتور از محدوده ای فراتر رود،به دلیل کاهش راندمان حجمی و افزایش اصطکاک، توان و گشتاور کاهش پیدا کرده و اینامر منجر به افزایش سوخت مصرفی می گردد. بر همین اساس با درنظر گرفتن منحنی عملکردموتور ، محدوده ای تحت عنوان حداکثر راندمان تعریف شده است. همه شرکت های تولیدیسعی می کنند دور موتور را در این محدوده نگاه دارند. به همین ترتیب جعبه دنده یاگیربکس بر روی خودرو نصب می شود تا بدون آنکه دور موتور از محدوده حداکثریخارج گردد، چرخ ها دور و سرعت مختلفی داشته باشند.

تقسیمبندی انواع جعبه دنده ها بر اساس عملکرد آنها و قطعاتی که در ساخت آن به کارمیرود، انجام می شود. انواع این جعبه دنده ها بر اساس تکنولوژی ساخت آنها تاثیربسزایی در راندمان و میزان سوخت مصرفی دارند. پنج نوع اصلی از جعبه دنده به اینشرح است :

اجزاتشکیل دهنده گیربکس

این بخشاز خودرو دارای اجزا ء مختلفی است که هر یک از این قسمت ها وظایف مختلفی را برعهده دارند. در این بخش به بررسی مهمترین اجزاء تشکیل دهنده گیربکس می پردازیم:

دستهدنده

قطعه ایاز گیربکس که به صورت میله ای فی درون کابین خودرو قرار گرفته است. محل دنده هایمختلف به شکل H طراحی شده است. البته دنده بسته به نوع ومدل خودرو به شکل های مختلفی یافت می شود.

میل ماهک

در زیردسته دنده میله ماهک قرار دارد، این میله از یک طرف به دسته دنده و از طرف دیگر بهماهک متصل شده است. این میله می تواند در چهار مکانیزم مختلف دستی، الکتریکی،خلائی و هیدرولیکی یافت شود.

ماهک

قطعه ایکمانی شکل است که حرکت آن موجب حرکت کشویی دنده می شود، در نتیجه ی این امر چرخدنده وارد حرکت شده و سرعت خودرو تغییر می کند. به ازای هر ماهک یک میله ماهک وجوددارد.

کشوییدنده

کشوییدنده قطعه ای گیربکس است که هم در قسمت داخلی و هم در قسمت خارجی دارای شیار است.شیار های خارجی برای ارتباط با ماهک و شیار های داخلی به منظور ارتباط با چرخ دندهها تعبیه شده است. در صورت تغییر دنده ، ماهک بر روی شیار بیرونی کشویی قرار گرفتهو کشویی نیز به چرخ دنده متصل است. در نهایت کشویی و چرخ‌دنده سرعتی برابر خواهندداشت.

یکی ازمشکلات که در برخی مواقع به هنگام تعویض دنده رخ می دهد، حرکت همزمان دو ماهک است،این امر موجب می شود، دو دنده جعبه‌دنده به طور همزمان وارد مدار شوند و این یعنیباید در خروجی انتظار دو دور متفاوت را داشت که امری غیر ممکن است. برای پیشگیریاز این امر و ایجاد اختلال در عملکرد جعبه دنده، مکانیزم محدود کننده ماهک طراحیشده است.

چرخ دندهها

چرخ دندهها مهمترین جزء از گیربکس هستند. چرخ دنده ها بر اساس راستای انتقال توان در سهدسته بندی موازی محور، عمود محور و محور متنافر و بر اساس فرم دندانه به دو نوعساده و مارپیچ تقسیم می شوند.

نحوهتعویض روغن گیربکس و علائم فرارسیدن زمان آن

روغنگیربکس یا واسکازین یکی از روغن های کاربردی و مفید برای این قسمت از خودرو میباشد، که وظیفه حفظ نرمی، رطوبت و خنک کنندگی جعبه دنده و چرخ دنده های آن رادارد. این روغن در حالت کلی بعد از طی کردن ۳۰ هزار کیلومتر مسافت نیاز به تعویضدارد. البته برخی از خودروسازان به تازگی محفظه این روغن موتور را میبندند تا نیازی به تعویض نداشته باشد. این روغن بر خلاف روغن موتور نمی سوزدو در صورت نشتی رنگ قرمز دارد.

چک کردنروغن گیربکس کار ساده ای نبوده و لازم است خودرو بر روی چال مکانیکی رفته و بااستفاده از جک از زمین جدا شوند. پس تنها راهکار چک کردن روغن مراجعه به تعمیرکاراست. اما می توان گفت اختلال در عملکرد دنده اتوماتیک خودرو و سفت شدن دنده درخودرو های دستی از علائم فرا رسیدن زمان تعویض این روغن است. (اگر در این روغن تکههای ریزی از آهن مشاهده شود، جعبه دنده خراب شده و نیاز به تعویض دارد.) تعویض اینروغن به سادگی صورت نمی گیرد به همین ترتیب لازم است برای تعویض آن از مکانیک ماهرکمک بگیرید.